E-Okul Bilgi

Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: İnsanda Destek ve Hareket Sistemi



İNSANDA DESTEK ve HAREKET SİSTEMİ


Hayvanlarda olduğu gibi, insanda da vücuda biçim veren, iç organları koruyan, vücudun dik durmasını ve aktif hareket etmesini sağlayan sistem vardır.



Bu sisteme destek ve hareket sistemi denir.


İskelet ve kaslardan oluştuğu için iskelet ve kas sistemi de denir. Canlıların hareketini sinir sistemi ve endokrin sistem düzenler ve denetler.

Hareketler kas, kemik, ve eklemin birlikte çalışmasıyla gerçekleşir. İnsanda, destek ve hareket sistemi elemanı olan kemik doku, iskelet adını alır.


.İNSANDA İSKELET

İnsanda iskelet sistemi, vücudun çatısını oluşturur. İskelet sistemi hareketi sağlamanın dışında iç or¬ganları koruma, kas ve iç organlara bağlanma yüzeyi oluşturma görevi de yapar. İskeleti oluşturan kemikler kalsiyum deposu olarak iş görür. Aynı zamanda kemiklerde kan hücreleri de meydana gelir.

İskelet, anne karnında sekizinci haftaya kadar kıkırdaktır, daha sonra kemikleşme başlar. Doğum¬dan sonra kemik gelişimim kalıtsal, bünyesel ve çevresel faktörler etkiler.


Kemik Yapısı ve Çeşitleri

İnsan iskeletin! oluşturan kemikler, şekillerine göre dört grupta incelenir;
1.Uzun Kemikler:
Kol ve bacaklarda bulunur. İki ucu şişkin silindirik kemiklerdir. Kemiğin boyuna uzamasını baş kısmı ile gövdesi arasında bulunan kıkırdak doku sağlar. Bir süre sonra kemikleşir. Bundan sonra kemiğin uzaması eklem kıkırdağı tarafından devam ettirilir. En dışta enine büyümeyi ve onarılmayı sağlayan kemik zarı (periost) vardır. Baş kısmında dışta ince tabaka halinde sıkı kemik dokusu ortada süngerimsi kemik doku bulunur. Gövde kısmı tamamen sıkı kemik dokudan yapılmıştır. Ortadaki boşluğu sarı kemik iliği doldurur. Süngerimsi kemik dokuda ise kırmızı kemik iliği bulunur.


2.Kısa Kemikler:
Hemen hemen boy ve genişliği birbirine eşit olan kemiklerdir. Kısa kemikler dıştan kemik zarı ile sarılmıştır. Kemik zarının altında sert kemik, ortada ise süngerimsi kemik bulunur. Süngerimsi yapıda kırmızı kemik iliğine rastlanır. Kısa kemiklerde kemik kanalı bulunmaz. El ve Ayak parmakları kısa kemiklerdir


3.Yassı Kemikler:
Kalınlığı eni ve boyundan az olan kemiklerdir. Göğüs, kafatası, kürek ve kaburga kemikleridir. Kemik zarı altında sıkı kemik dokusu ve bunun ortasında süngerimi kemik doku yer alır. Kırmızı kemik iliği ile doludur. Sarı kemik iliğinin yer aldığı bir kanal yoktur.


4.Düzensiz şekilli kemikler:
Değişik şekillerde olan ve genellikle diğer bir kaç kemikle bağlantı kuran ke¬miklerdir. Örneğin, omurlar, bazı yüz kemikleri gibi.İnsan iskeleti yaklaşık 207 kemikten oluşmuştur.
İskeleti oluşturan kemik sayışı 207 olarak belirtilmesine rağmen, bazı kaynaklarda bu sayıya kulak (6) ve dil (1) kemikleri de eklenerek sayı artırılmıştır. Bazı kaynaklarda ise kuyruk sokumu ve sağrı omurları birleşmiş olarak kabul edildiğinden, kemik sayışı daha az gösterilmiştir, iskelet baş, gövde ve üyeler iskeleti olarak üç bölümde incelenebilir .

e.Oval Kemikler: Örnek dizkapağı kemiği.vb şeylerdir.
Iskelet neye denir?

Degisik sekilde ve uzunluktaki bir çok kemigin birbirine baglanmasiyla olusan kemik yapisina, iskelet denir.

Iskeletin görevleri nelerdir?
- Vücudun dik durmasini saglar .
- Vücuda sekil verir .
- iç organlari dis etkilerden korur .
- Vücudun hareket etmesini saglar.



Bir kemikte neler bulunur?

- Kemik, renk olarak beyazdir. Bu bölümde kemik zari bulunur.
- Kemik zari kemigin kalinlasmasini, kirilma ve çatlamalarda onarilmasini saglar.
- Kemiklerin ucunda kikirdak doku bulunur. Bu doku kemigin sürtünme sonucunda asinmasini önler.
- Kemigin içinde ise sari ve kirmizi ilik bulunur. Bu ilikler ise kan yapmaya yarar.



Iskeleti Olusturan Kemikler:

Vücudumuza sekil veren iskelet bulundugu yere göre adlar alir.
- Kafatasi
- Gögüs kafesi
- Omurga
- Kol ve bacak kemikleridir .



Kafatasi kemiginin özellikleri nelerdir?

- Kafatasi kemigi sekilde görüldügü gibi testere disi seklinde birbirine kenetlenmistir .
- Sert ve saglamdir .
- Genellikle yassi kemiklerden olusmustur. Alt çene disinda hiç bir bölümü hareket etmez.



Omurga kemiginin özellikleri nelerdir?

- Içleri oyuk 33 kemigin üst üste dizilmesiyle olusmus kemiklerdir.
- Bu kemiklerin vücutta durusu S harfi gibidir.
- Içi kanal gibi oyuk olan bu kemiklerden sinirler geçer.
- Kirilmalari durumunda siniri zedelerler ve insanin felç olmasina neden olurlar.



Gögüs kafesi kemiklerinin özellikleri nelerdir?

- Bu kemikler adeta kus kafesi gibi örülmüstür.
- Nasil ki kafes, kuslari korumaya yararsa, gögüs kafesi de kalp ve akciger gibi önemli organlarimizi dis etmenlerden korumaya yarar.
- Kafes kirilinca kus uçar, gögüs kafesi kirilirsa akcigerlerimiz zarar görür.



Kol ve bacak kemiklerinin özellikleri nelerdir?

- Kol ve bacak kemikleri uzun kemiklerdir.
- Kol kemikleri gövdeye omuz eklemiyle baglanirken bacak kemikleri gövdeye kalça kemikleriyle baglidir.
- Kalça kemikleri bir legen gibi olup iç organlari tutmaya yarar.