Sıcaklığın Ölçülmesi ve Termometreler (Fen ve Teknoloji Performans Ödevi)
Sıcaklığın Ölçülmesi ve Termometreler
1- Sıcaklığın Ölçülmesi ve Termometreler :
Sıcaklık ölçmek için kullanılan araçlara termometre denir ve sıcaklık birimi derecedir.
Termometreler, maddelerin sıcaklık derecelerini sayı ile belirten araçlardır.
Termometreler, sıcaklığı ölçülen maddelerin taneciklerinin kinetik enerjileri hakkında bilgi verir.
Farklı iki maddenin sıcaklığı ölçüldüğünde termometreden okunan değerler, taneciklerin ortalama kinetik enerjisinin hangi maddede fazla olduğunu belirtir.
• Termometreler, ısıtılan maddelerin hacimlerinin artması (genleşmesi), soğutulan maddelerin hacimlerinin azalması (büzülmesi) esasına (prensibine) göre çalışırlar.
• Termometrelerde maddenin hacminde (boyutunda) olan değişim, sıcaklığında olan değişimi gösterir.
• Termometrelerde sabit olan iki nokta (sıcaklık) vardır. Bunlardan biri suyun donma noktası (sıcaklığı), diğeri de suyun kaynama noktasıdır (sıcaklığıdır). (76 cm–Hg’da).
2- Termometrenin Duyarlılığı :
Küçük sıcaklık değişimlerinden etkilenen termometrelerin duyarlılığı daha fazladır.
Bunun için termometrenin haznesinde daha fazla sıvı ve sıcaklıkla daha çok genleşen sıvı olmalıdır.
Termometrelerde genelde cıvanın tercih edilmesinin nedeni budur.
Ayrıca kullanılan kılcal boru dar olmalı ki genleşen sıvının hareketi rahat gözlenebilsin.
Yerçekimi kuvvetinin sıfır olduğu bir yerde termometre çalışır. Çünkü genleşme yerçekimine bağlı değildir.
3- Kullanılan Maddenin Cinsine Göre Termometreler :
Katı, sıvı ve gaz halindeki maddelerden kullanım amacına göre çeşitli termometreler yapılmıştır.
Termometrelerde kullanılan maddelerin genleşme özelliği, sıcaklıkla doğru orantılı olmalıdır.
Günümüzde yaygın olarak sıvılı ve metal termometreler kullanılmaktadır. (Basınç, renk, direnç gibi özelliklerdeki değişiklikler de termometrelerin hazırlanmasında kullanılan özelliklerdir).
a) Sıvılı Termometreler :
Sıvılı termometrelerde sıvı konan bir hazne ve bu hazneye bağlı ince boru bulunur.
Sıvılı termometrelerde cıva, alkol, ispirto gibi sıvılar kullanılır ve termometrenin haznesi bu sıvılarla doldurulur.
(Kullanılan sıvı cıva ise cıvalı, alkol ise alkollü termometre adını alır).
Termometre haznesi bir maddeye temas ettiğinde veya daldırıldığında maddenin tanecikleri termometrenin haznesinin camına çarpar ve önce madde ve cam arasında daha sonra da cam ve sıvı arasında enerji aktarımı yani ısı alışverişi gerçekleşir.
Enerji aktarımı sonucu sıvı taneciklerinin hareket enerjileri artarsa tanecikler daha hızlı hareket eder ve aralarındaki boşluk artar yani sıvı genleşir ve hazneye bağlı cam boruda sıvı seviyesi yükselir.
Enerji aktarımı sonucu sıvı taneciklerinin hareket enerjileri azalırsa tanecikler daha yavaş hareket eder ve aralarındaki boşluk azalır yani sıvı büzülür ve hazneye bağlı cam boruda sıvı seviyesi düşer.
Termometreden okunan değer, termometrelerin temas ettiği maddenin taneciklerinin sıcaklığını yani ortalama kinetik enerjisini gösterir.
Sıvılı termometreler kullanıldığı yere göre yere göre çeşitli isimler alır. (Duvar termometresi, laboratuar termometresi, hasta termometresi gibi).
b) Metal Termometreler :
Cıvalı ve alkollü termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık değerlerini ölçmek için metal termometreler kullanılır. Metal termometreler 1600oC sıcaklığa kadar olan yüksek sıcaklıkları ölçebilir. Fabrika ve fırınlarda bu tür termometreler kullanılır.
4- Bölmelerine Göre Termometreler :
Farklı bilim adamları sıcaklığı ölçmek için farklı termometreler yapmışlardır. Termometreler, aynı sıcaklığı ölçerler. Fakat ölçtükleri sıcaklığı ifade etmek için farklı rakam ve birim kullanırlar.
a) Celcius (Santigrat) Termometresi :
Suyun kaynama sıcaklığını 1000, donma sıcaklığını 00 kabul eder ve sıcaklığı Santigrat derece (oC) cinsinden ölçer. oC sıcaklığı t ile de gösterilir.
(1 atmosferlik basınç altında içinde cıva bulunan her iki ucu kapalı ince bir boru, suyun donma noktasının 0, kaynama noktasının 100 ile gösterilmesi ve bu aralığın 100 eşit parçaya bölünmesiyle oluşur).
(1742)
b) Fahrenheit Termometresi :
Suyun kaynama sıcaklığını 2120, donma sıcaklığını 320 kabul eder ve sıcaklığı Fahrenheit derece (0F) cinsinden ölçer.
(1727)
c) Reomür Termometresi :
Suyun kaynama sıcaklığını 800, donma sıcaklığını 00 kabul eder ve sıcaklığı Reomür derece (0R) cinsinden ölçer.
d) Kelvin Termometresi :
Suyun kaynama sıcaklığını 3730, donma sıcaklığını 2730 kabul eder ve sıcaklığı Kelvin derece (0K) cinsinden ölçer. 0K sıcaklığı T ile de gösterilir.
NOT :
1- Cıva –39oC’ ta donar, 357oC’de kaynar. Bu nedenle cıvalı termometreler ile –39oC
ile 357 oC arasındaki sıcaklık değerleri ölçülebilir.
2- Çok soğuk kış günlerinde cıvalı termometreler kullanılmaz. Bunun yerine donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler kullanılır. Çünkü alkol yaklaşık olarak –115 oC’de donar.
3- Deniz seviyesinde kaynamakta olan suyun sıcaklığını alkollü termometre ile ölçülmez. Çünkü deniz seviyesinde su 100oC’de kaynar. Alkolün kaynama noktası 78oC olduğundan yeterli olmaz.
4- Alkollü termometreler kutuplarda kullanılır. Ancak kılcal boru içindeki sıvının iyi görülmesi için kırmızı, mavi, sarı gibi renkli boya maddeleri ile boyanması gerekir.
Fen ve Teknoloji
- Fen ve Teknoloji Ödevi: Gökkuşağı Nasıl Oluşur?
- Antibiyotik, Faydaları ve Zararları: Fen Ödevi
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: İnsanda Destek ve Hareket Sistemi
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: Atom ve Atomun Yapısı,
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: Atom Modelleri ve Atom Hakkında Teoriler
- Fen ve Teknoloji Proje Ödevi: Yenilenebilir Enerji Kaynakları
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: Hava Kirliliği, Yol Açtığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri
- İklim Değişikliği Nedir? Olabilir mi?
- Endoplazmik Retikulum Nedir? Ne işe Yarar?
- 5.Sınıf Fen ve Teknoloji 2.Dönem 3.Yazılı Soruları
- Fen ve Teknoloji Ödevi: Sinir Sistemi ve Organları
- 5.Sınıf Fen ve Teknoloji 2.Dönem 2. Yazılı Soruları
- 7.Sınıf Fen ve Teknoloji 1.Dönem 3.Yazılı Soruları
- Yenilenebilir Enerjinin Önemi
- 5.Sınıf Fen ve Teknoloji 2.Dönem 2. Yazılı Soru ve Cevapları(Yeni)
- 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Ödevi: Su Döngüsü
- 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Tarama Testi
- 6. Sınıf Fen ve Teknoloji 2. Dönem 3. Yazılı Soru ve Cevapları
- Fen ve Teknoloji 6. Sınıf 2.Dönem 3. Yazılı
- Fen ve Teknoloji 6. Sınıf Test Yazılısı 2. Dönem 3. Yazılı
- 5.Sınıf Fen ve Teknoloji 1.Değerlendirme Sınavı
- Telefonun Mucidi Graham Bell'in Hayatı
- Ses ve Sesin Yayılması
- 5. Sınıf 1. Dönem Fen Yazılısı-1
- 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Performans ve Proje Ödevlerinin Konuları
- Modifikasyon, Mutasyon ve Adaptasyon Ödevi
- Fen Ödevi:Newton'un Hayatı ve Bilimsel Çalışmaları
- 6. Sınıf Fen ve Teknoloji 1.Dönem 2.Yazılı (test-yeni)
- 8.Sınıf 1.Dönem 2. Fen ve Teknoloji Yazılısı
- 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ I. DÖNEM III. YAZILI SINAVI Yeni
- 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Canlılar Dünyası Çalışma Kağıdı
- 6. Sınıf Fen ve Teknoloji 1. Dönem 3. Yazılı Soru ve Cevapları
- 6. Sınıf Fen ve Teknoloji 2.Dönem 1.Yazılı Soru ve Cevapları
- Fen Ödevi:Dolaşım Sistemi Ve Organları
- "Bitkiler" Konu Anlatımı
- Gezegenler (Fen ve Teknoloji Performans Ödevi)
- Fen ve Teknoloji Proje Ödev Konuları
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: Elementler ve Sembolleri
- 6. SINIF 2.DÖNEM 3.FEN VE TEKNOLOJİ YAZILI SORU VE CEVAPLARI
- 8. Sınıf Fen ve Teknoloji 2. Dönem 3. Yazılı Soruları Yeni
- Cam Nasıl İmal Edilir? (Fen ve Teknoloji Performans Ödevi)
- Sıcaklığın Ölçülmesi ve Termometreler (Fen ve Teknoloji Performans Ödevi)
- Geri Dönüşüm Nedir? Nasıl Gerçekleştirilir ve Önemi Nedir?
- Fen Ödevi: Bitkiler ve Bitkilerin Yapısı
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: Dokuların Görevleri ve Özellikleri
- 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Proje Ödev Konuları
- 7. Sınıf Fen 1. Dönem 3. Yazılı Soruları-Test
- 6. Sınıf 1. Dönem Fen ve Teknoloji Test Yazılısı ve Cevapları
- 7.Sınıf Fen ve Teknoloji 2.Dönem 2. Yazılı Soru ve Cevapları
- Ortaokul Fen ve Teknoloji Proje Ödevlerinin Konuları
- Fen ve Teknoloji Performans Ödevi: Teleskop ve İcadı
- 5. Sınıf Fen ve Teknoloji 1. Dönem 3. Yazılı Soruları ve Cevapları