E-Okul Bilgi

PSİKOLOJİNİN YÖNTEMLERİ

Psikolojinin konularını incelemek için takip ettiği araştırma yollarına psikolojinin yöntemleri denir.



1. Gözlem

a. Doğal gözlem: Bireylerin davranışlarının oluş halinde iken doğal ortamda amaçlı olarak izlenmesidir.

b. Sistematik gözlem: Bireylerin davranışlarının belli yönlendirmeler yapılarak, belirli amaçlar doğrultusunda izlenmesidir.

2. Deney

Deney yönteminde, davranışları etkileyen faktörler neden – sonuç ilişkisinde belirlenir.
Bu belirleme bir deney düzeneği içinde yapılır.

Deneylerde, neden durumundaki etken, bağımsız değişkendir. Sonuç durumundaki veri ise bağımlı değişkendir. “Uykusuzluk iş verimini etkiler.” hipotezinin sınandığı bir deneyde “uykusuzluk” bağımsız değişken, “iş verimi” bağımlı değişkendir.

Deney düzeneğinde her yönden eşlenmiş bireylerden oluşan iki grup alınır. Gruplardan biri bağımsız değişkenin (etkisi araştırılan faktörün) uygulandığı deney grubudur. Diğer gruba bağımsız değişken uygulanmadığından o grup kontrol grubunu, oluşturur.

3. Biyografi ve Olay İncelemesi

Bireyin bu günkü davranış ve yaşantılarının anlaşılabilmesi için geçmiş yaşantılarının incelenmesi biyografi yöntemini oluşturur. Birey üzerinde önemli etkide bulunmuş geçmişteki bir olayın belirlenerek incelemeye alınması da olay inceleme yöntemini oluşturur.

4. Görüşme (Mülâkat)

Bu yöntem bireyle soru – cevap şeklinde karşılıklı konuşmaya dayanır. Bu konuşma esnasında birey tanınmaya çalışılır.

5. Test

Bireylerdeki zekâ, ilgi, kişilik, gibi özelliklerin belirlenmesine yönelik ölçme araçlarının kullanılmasıdır.

6. İstatistik

Bu teknik diğer araştırma tekniklerinden elde edilen bilgilerin sayılarla ifade edilmesine ve yorumlanmasına dayanır. Böylece araştırma bulgularının nesnel olarak ifade edilebilmesi sağlanır.

7. Korelasyon

İki değişken arasındaki ilişki miktarını sayısal değerlerle belirlemeyi sağlayan istatistik tekniğidir. Korelasyonda bu değerler -1… 0 veya 0… +1 arasındadır.

İki değişken arasındaki ilişki 0′a yakın çıktığı durumlarda ilişki miktarı düşüktür. -1 ve +1′e yakın olduğu durumlarda ise ilişki miktarı yüksektir. Ancak -1… 0 arasında çıkan ilişki negatif ilişkiyi gösterir. 0… +1 arasında çıkan ilişki ise pozitif ilişkiyi gösterir. Buna göre:
Deneme sayısı ile hata miktarı arasında negatif korelasyon vardır ve koreyasyon -1′e yakındır.
Zekâ düzeyi ile öğrenme düzeyi arasında pozitif korelasyon vardır ve korelasyon +1′e yakındır.
Boy uzunluğu ile güzel konuşma arasında korelasyon yok denecek kadar azdır ve korelasyon 0′a yakındır