E-Okul Bilgi

Psikoloji Ödevi: Psikolojinin Alt Dalları

PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR

Genel olarak psikolojideki yaklaşımların, psikolojik olayların farklı yönlerini dikkate alarak ve belirli yönlerini öne çıkararak değerlendirdiklerini görüyoruz.

1. Yapısalcı Yaklaşım

Psikolojik olaylarda bilinci öne çıkarır ve zihin yapısının anlaşılabilmesi için içebakış yönteminin psikolojide kullanılmasını savunur.

2. Davranışcı Yaklaşım

Bireylerin uyarıcılara karşı gösterdikleri davranışların (U – T) ilişkisinde gerçekleştiğini ve bu davranışların deney ve gözlem yoluyla incelenmesinin daha bilimsel (nesnel) sonuçlar vereceğini savunur. Dolayısıyla araştırma konusu olabilen (gözlenebilen) davranışları kabul eder.

3. İşlevsel Yaklaşım

Davranışların çevreye uyumunu esas alır ve uyum sağlayıcı davranışları faydalı olarak yorumlar. Bu yaklaşımda davranışların ne işe yaradığı önemlidir.

4. Psikanalitik Yaklaşım

S. Freud’un temsilciliğini yaptığı bu yaklaşımda bilinçaltı esas öğedir. Daha çok küçük yaşlarda olmak üzere, toplumda hoş karşılanmayan arzular birey tarafından bilinçaltına bastırılır.
Buna göre bilinçaltı, çevreden bastırılmış istekler alanıdır.

Bu alan bir takım psikolojik rahatsızlığın da kaynağıdır. Sözü edilen rahatsızlığın giderilmesi, bilinçaltına bastırılmış isteklerin bilinç düzeyine çıkarılmasıyla olacaktır. Bunun yolu hipnoz, rüya analizi, çağrışım gibi psikanaliz yöntemini kullanmaktır.

5. Bütüncü Yaklaşım

İnsan yaşantısı, davranışlarıyla birlikte öğelerine ayrılamaz bir bütündür. Bütün ise, parçaların toplamından apayrı bir ahenk ortaya koyar. Buna göre yaşantılar kendi bütünlüğü içinde incelenmelidir.

6. Hümanist Yaklaşım

İnsanın duygusal yanını öne çıkaran ve davranışlarını buna göre yorumlayan yaklaşımdır. İnsanı insan yapan, duyguları, hisleri, ümit ve beklentileri önemlidir.

İnsanlar kendi yazgılarını denetleyebilen varlıklardır. Kendi yaşamlarının mimarlarıdır; her biri özgür bireydir. Bireyin davranışlarını anlayabilmek için, onun iç yaşantısını bilmek gerekir. Bunun yolu da, çevresine onun bakış açısından bakmayı (empati) gerektirir.

7. Bilişsel Yaklaşım

J. Piaget’in temsilciliğini yaptığı bilişsel yaklaşım, insanın zihinsel etkinliklerine önem verir. Düşünme, kavrama, yorumlama davranışlara yön veren önemli unsurlardır. Davranışlar uyarıcı tepki bağına indirgenerek incelenemez. Bu yaklaşımın amacı, zihinsel süreçlerin nasıl örgütlendiğini, çalıştığını açıklayan deneyler yapmaktır.

8. Biyolojik Yaklaşım

Davranışlar, biyolojik yapı olan beynin bir fonksiyonu olarak ortaya çıkarlar. Ayrıca salgı bezleri ve hormon düzenlerinden etkilenirler. Buna göre davranışlarda biyolojik öğeler dikkate alınmalıdır.

C. PSİKOLOJİNİN ALT DALLARI

1. Eğitim Psikolojisi

Eğitim ve öğretimin gerçekleştirilmesinde, psikolojinin bulgularından yararlanılmasını konu edinir.

2. Endüstri Psikolojisi

Verimli bir çalışma ortamının oluşturulmasını ve iş verimini ve iş doyumunun artırılmasını konu edinir.

3. Klinik Psikolojisi

Ruh sağlığını yitirmiş olan bireylerin psikolojik tedavisini konu edinir.

4. Sosyal Psikolojisi
Bireyin grup içindeki davranışlarını ve toplumsal çevreden etkilenmesini konu edinir.

5. Danışmanlık Psikolojisi

Bireylerin toplumsal yaşantıda karşılaştıkları aile geçimsizliği, arkadaş uyumsuzluğu gibi problemlerin anlaşılmasında yardımcı olmayı amaçlayan psikoloji dalıdır.

6. Gelişim Psikolojisi

Bireyin doğumundan itibaren yaşlara bağlı olarak geçirdiği, zihinsel, bedensel, devinsel, duygusal vb. gelişme evrelerini inceler.

7. Deneysel Psikoloji

Psikolojinin temel konularını oluşturan öğrenme, algı, motivasyon, unutma vb. konuların sebep – sonuç ilişkisinde deneysel olarak incelenmesini sağlar.

8. Psikometrik Psikoloji

Psikolojide zekâ, kişilik, ilgi gibi bireysel özelliklerin ölçülmesinde gerekli olan testlerin geliştirilmesini konu edinir.

Psikolojinin alt dallarından bazılarının uygulama yönü vardır. Bunlar,“uygulamalı alanlar” olarak nitelendirilir. Uygulama yönü olmayanlar araştırma düzeyinde kalır. Bunlar da “deneysel alanlar” olarak gruplanabilmektedir