Değerli bir varlık olan insan diğer insanlar ile bir arada yaşamak mecburiyetindedir.
Kişi tahsil hayatında da bazı arkadaşlar edinir. Arkadaş insanın yakın çevresini teşkil eder.
İyi seçilmiş üstün karakterli ve örnek şahsiyete sahip bir arkadaş kurtuluşuna sebep olduğu gibi kötü bir arkadaş da şekavetine sebep olabilir.
Kur’an-ı Kerim’de bazı insanların kötü kişilerle arkadaş olduklarından dolayı nasıl nedamet duyacakları şöyle ifade edilmiştir:
“Hem o gün zalim ellerini ısıracak, Ah, keşke ben, Peygamberle beraber bir yol tutaydım! Vah başıma gelenler, keşke falanı dost edinmeyeydim”
Bir diğer Ayet-i Kerimede de Dünya menfaati için dost olanların bu menfaatler bitince birbirlerine düşman olacaklarını, müttekılerin yani dostluğu Allah rızası için iyi insanlarla yapanların düşman olmayacakları haber veriliyor:
“Dostlar o gün birbirine düşmandır. Takva sahipleri müstesnâ”
Peygamber Efendimiz de Şöyle buyuruyor: “ İyi arkadaş ile kötü arkadaşın misali misk taşıyan ile körük çeken insan gibidir.
Misk sahibi ya sana kokusundan verir veya sen ondan satın alırsın.
Körük çekene gelince ya elbiseni yakar yahut ta sen onun pis kokusunu alırsın” Bir diğer Hadisi şerifte de: “Bir kişi arkadaşının dini davranışları üzerinde (hareket edecek) dir. Biriniz kiminle dost olacağına (iyi) baksın buyurmaktadır.”
İyi bir çevrede iyi insanlar ile yaşamak insanı mes’ut kılar, terbiye eder.
Çünkü insan karakteri başkasının tesiri altında kalır.
İnsan tesir eden ve başkasının tesiri altında kalan bir varlıktır. İnsan güçlü olan cihetiyle başkalarına tesir eder, zayıf olan tarafı ile de başkalarının tesiri altında kalır.
Talebenin tahsiline devam edip etmemesi, güzel veya çirkin vasıflar kazanması çoğu zaman iyi veya kötü arkadaş edinmesi ile alakalıdır.
Büyük İslam âlimlerinden müderris İbni Cemaa şöyle der:
“Talebenin yapması gereken en uygun hareket, kendisine faydalı olan veya kendisinden faydalanan kimselerle arkadaşlık etmesidir.
Talebenin kötü ahlaklı, oyuna düşkün, bilgisiz ve tembel olanlar ile arkadaşlıktan sakınması, öte yandan iyi karakterli, ahlaklı, dindar, çalışkan, Allah’dan korkan, günahlardan sakınan, akıllı, iyilik seven, ilmi mevzularda az tartışan, bir şeyi unuttuğunda hatırlatan muhtaç olduğunda kendisine yardım eden, usandığında sabır tavsiye eden kişileri arkadaş olarak seçmelidir.
Bu hususiyetleri taşımadığı, arkadaşlığa layık olmadığı anlaşılan birisi ile arkadaşlığı ilerletmeden hemen işin başında kibar ve nazik bir şekilde arkadaşlığa son vermelidir.”
Hz. Ali de “Cahil olan kişi ile arkadaşlık etme, ondan sakın. Çünkü nice cahiller, arkadaşlık yaptığı akıllı kimselerin bozulmasına sebep olmuştur” der.
Farsça bir beyitte:
“Kötü arkadaş zehirli yılandan daha kötü ve zararlıdır.
Bizatihi Ganî olan Allah hakkı için kötü arkadaş seni Cehennem tarafına götürür.
İyi arkadaş edin ki onun vasıtası ile Cennetin yolunu bulasın”
denilmiştir.