E-Okul Bilgi

İslamiyet Öncesi Dönemde Türklerin Kullandığı Başlıca Kelimelerin Manaları

Eski dönemlerde Türk Devletlerinde kullanılan kelimeler özellikle KPSS Sınavlarında soru olarak gelebiliyor.



Bizde o dönemde kullanılan belli başlı kelimeleri anlamlarıyla yayınlıyoruz.

Ağılıg: Hazine görevlisi.

Ataerkil: Babanın hakimiyetine dayalı Türk aile yapısı.

Atalar Kültü: Ataların hatıralarına ve büyüklerin saygıya dayanan inanç sistemi.

Aygucı: Vezir.

Balbal: Ölen kişinin hayatta iken öldürdüğü kişiler sayısınca, mezarın başına dikilen ya da mezarın içine konulan ağaçtan veya taştan heykeller.

Bod: Boy.

Bodun: Boyların bir araya gelmesiyle oluşan siyasi teşekkül.

Buyruk: Devlet bakanı, hükümet üyesi.

Fresk: Uygurlar döneminde yapılan duvar resimlerine verilen ad.

İdig: İslam öncesi Türkler dağ, ırmak, ay, güneş gibi varlıklarda birtakım gizli güçlerin olduğuna inanıyorlardı. Doğadaki bu ruhlara idig denmiştir.

İkili Teşkilat (Çifte Hükümdarlık): Devletin iki idari bölgeye ayrılarak yönetilmesi.

Kam: Şamanist din adamı.

Komdu: Üzerinde hükümdarın mührünün bulunduğu para yerine kullanılan bez parçası.

Koşuk: Şölenlerde saz eşliğinde söylenen şiirler.

Kurgan: Eski Türklerde ölülerin eşyalarıyla birlikte gömüldüğü mezar.

Kurultay (Toy): İlk Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı büyük meclis.

Kut: Tanrı tarafından hükümdara verildiğine inanılan hükümdarlık hakkı.

Oguş: Aile.

Ongun (Totem): Bir topluluk tarafından ruhani (kutsal) özellikleri olduğuna inanılan ve amblem (sembol) olarak kullanılan doğal bir nesne veya hayvan.

Onlu Sistem: Ordunun onbaşı, yüzbaşı gibi 10’un katları şeklinde teşkilatlandırılması.

Otağ: Hükümdar çadırı.

Sagu: Yuğ törenlerinde büyük kişiler için yakılan ağıtlar.

Sav: Türk atasözleri.

Sosyal Devlet: Halk arasındaki eşitsizliği gidermeye çalışan, halka hizmeti görev kabul eden yönetim anlayışı.

Şad: Hükümdar soyundan olan komutanlara ve yöneticilere verilen ad.
Tamgacı: Yazışmalardan sorumlu olan kişi, damgacı.
Tamu: Öldükten sonra kötü insanların gideceklerine inanılan yer, cehennem.
Tigin (Tekin): İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdar çocuklarına verilen isim.
Toygun: Kurultay üyelerine verilen isim.
Töles: Orta Asya’da Türk boylarının oluşturduğu siyasi birlik.
Töre: Türklerde adet ve geleneklerden oluşan sözlü hukuk kuralları.
Tudun: Vali.
Uçmağ: Öldükten sonra iyi insanların gideceklerine inanılan yer, cennet.
Urug: Soy.
Veraset: Hükümdarlık hakkının kan yoluyla hanedanın erkek çocuklarına geçmesi.
Yabgu: Hükümdarın kardeşi olan ve ülkenin bir bölümünü idare eden yöneticilere verilen unvan.
Yarlığ: Hükümdar emri.
Yuğ: Ölen kişinin ardından düzenlenen cenaze töreni.
Yuğ Aşı: Cenaze törenlerinde verilen yemek (ölü aşı).