İnsanın gelişiminde edindiği bilgiler, bir çok yönlerden algılanarak elde edilmektedir.
Bu algı alanlarından biri de, Çevreyi Gözlemleme sayesindedir.
Gözleyerek öğrenme, özellikle çocukların çevrelerindeki yetişkinlerin hareketlerine, etrafında olup biten olaylara bakarak yeni bilgiler öğrenmesidir.
Bir öğrencinin öğretmeninin nasıl yaptığına bakarak mikroskobu kullanmayı öğrenmesi gözlem yoluyla öğrenmeye örnek verilebilir.
Gözleyerek Öğrenmenin Evreleri :
1. Dikkat :
Gözleyerek öğrenmenin ilk evresi dikkattir. Dikkat etmeden bir modelden çok fazla şey öğrenmek mümkün değildir.
2. Hatırda Tutma : Bu evrede gözlenen davranışlarla ilgili semboller kodlanır ve bu kodlamalar bilişsel olarak örgütlenir. Bu esnada gözlene davranış hafızaya kaydedilir. Daha sonra, zihindeki bu örgütlenmeler açık ya da örtülü bir şekilde tekrar edilir.
3. Yeniden Ortaya Koyma : Bu evreye gelindiğinde henüz öğrenme tamamlanmamıştır. Bunun için öğrencilerin öğretmenin gösterdiği modeli ne derece yapabildiklerine bakılması gerekir.
4. Güdülenme : Öğrenciler herhangi bir modeli taklit etme eğilimindedirler. Bu eğilim pekiştirildiğinde davranışın öğrenilmesi kolaylaşmaktadır.
Programlı Öğretim
Programlı öğretim öğrencilerin kendi hızlarına göre bireysel olarak öğrenmelerini sağlayan bir öğretim yaklaşımıdır. Bu tür öğretimde programlı öğretim materyalleri kullanılır.
Bilgisayar Destekli Öğretim
Temelde programlı öğretim yöntemine dayalı olan Bilgisayar Destekli Öğretim de, günümüzde oldukça yaygın kabul görmektedir. Temel donanım ve yazılım bilgisine sahip olan öğrenciler, belirli konularda hazırlanmış olan öğrenme konularıyla ilgili bilgisayar programlarını bireysel olarak kullanmaktadırlar.
Tam Öğrenme
Bu kuramı geliştiren Bloom’a göre, öğrenme sürecinin başından beri olumlu öğrenme şartları sağlanmış ise, öğrencilerin %95’i okulların öğretme amacını güttüğü bütün yeni davranışlarını öğrenebilir.
Tam Öğrenme İle İlgili Temel Kavramlar
• Bilişsel Giriş Davranışları : Mevcut öğrenme ünitelerinin öğrenilebilmesi için gerekli olduğu kabul edilen ön öğrenmeler.
• Duyuşsal Giriş Özellikleri : Belli bir öğrenme etkinliğine başlarken öğrencilerin öğrenme süreci içindeki gösterecekleri çabanın kaynağını oluşturduğu düşünülen tutum, ilgi, istek ve başarma inancı vb. özelliklerin tümüne duyuşsal giriş özellikleri denir.
• Öğretimin Niteliği : Öğretimden istenilen verimin elde edilebilmesi için öğretim hizmetlerinin öğrencilerin giriş davranışlarına uygun olması gerekir.
• Öğrenme Durumu : Öğrenme düzeyi ve çeşidi, öğrenme hızı ve duyuşsal ürünler öğrenme ürününü oluşturmaktadır.
Davranışçı Kuramların Sınıf Ortamında Uygulanması
• Olumlu atmosfer sağlanması :
• Soru sormada dikkat edilecek hususlar :
• Sınıf önünde konuşma :
• Davranış – şartlanma ilişkisi :
• İpucu Verme :
• Geri Bildirim :
• Sönme :
• Genelleme ve ayırdetme :
• Farklı öğretim yöntemlerinden yararlanma :
2. BİLİŞSEL ( KOGNİTİF ) YAKLAŞIMDA ÖĞRENME
Öğrenmede bilişsel yaklaşımın temelini Gestalt psikolojisi oluşturmaktadır.
Gestalt psikolojisinin insanların algıları ve öğrenmeleriyle ilgili bazı temel ilkeleri vardır.
a) İnsanlar gördüklerini bir bütün olarak algılarlar ve sözü edilen “bütün”, kendisini oluşturan parçalardan farklıdır.
b) İnsanlar nesneleri bazı örgütleyici eğilimlere göre algılarlar.
c) Öğrenme, bireyin karşılaştığı bir durumu algılaması ve yorumlamasındaki değişmedir.
Gestalt psikolojisinin temelini oluşturduğu bilişsel yaklaşım, insanın uyarıcıları işleyebilme ve anlamlandırabilme yeteneği üzerinde önemle durmaktadır. Bundan dolayı, organizmayı dış uyarıcıların edilgin bir alıcısı değil, davranışların etkin belirleyicisi olarak görmektedirler.
Gizli Öğrenme
İnsanlar algıdaki seçicilik, dikkatin dağılması ve motivasyon eksikliği gibi nedenlerden dolayı birçok bilgiyi farkında olmadan öğrenmektedirler. Bu öğrenme türüne gizli öğrenme denilmektedir.
Ani Kavrayış Yoluyla Öğrenme
Bu tür öğrenme birdenbire olmakta, bu sırada yoğun bir heyecan hali gözlenmekte ve sonuçta tam bir çözüm elde edilmektedir. Fakat bu durum her zaman gerçekleşmeyebilir.
Bilgi – İşlem Yaklaşımına Göre Öğrenme
Duyusal Kayıt : Çok kısa bir süre için uyaranların tam bir kopyasını tutan bilgi deposuna duyusal kayıt denir.
Dikkat : Bilgi – işlem modelinde bilişsel süreç duyusal kayıtla başlamakta ve dikkatle devam etmektedir.
Algı : Alıcı hücreler, dış çevredeki fiziksel enerjileri sinirsel enerjiye dönüştürür ve bu sinirsel enerji beyinde işlendiğinde ortaya bir algısal ürün ortaya çıkar. Yapılan işleme algılama, ortaya çıkan ürüne algı denir.