E-Okul Bilgi

En başta plastikler, fosil atık kökenli bir madde olan petrolden üretilmiş kansrojenlerdir.



1988 yılında yapılan uluslararası bir düzenlemeyle suların, yiyecek ve içeceklerin konduğu plastik kaplar birden yediye (1–7) kadar numaralandırılmaktadır.

Bu numaralar genellikle şişelerin tabanında üçgen şeklindeki geri dönüşüm ambleminin içine yazılmaktadır. Bu numaralar plastik şişenin hangi hammadde kullanılarak üretildiğini göstermektedir.

Yine bu numaranın yer aldığı geri dönüşüm işaretinin hemen yakınlarında, genellikle şişenin üretiminde kullanılan plastiğin tipini gösterir bir kısaltma daha bulunmaktadır.

Örneğin PET veya PETE kısaltmasını gördüğünüzde şişenin üretiminde polyethylene terephtalate kullanıldığını anlayabiliriz. Bu maddeden üretilen şişeler 1 sayısı ile numaralandırılırlar.

Bu numaraların anlamı aşağıda sıralanmıştır:

1 numara –> PET veya PETE (Her zaman için tek kullanımlık olan şişelerdir. Su, yağ, kola vb içeceklerin satıldığı pet şişelerde kullanılır.

Bunlar hiçbir şekilde tekrar kullanılmamalı ve boşaltıldıktan sonra geri dönüşüm kutularına atılmalıdır.)
2 numara –> HDPE (Poşet hammadesi, piyasada hışır poşet şeklinde bilinir, ince poşetlerde kullanılır. Zararı az olan plastiktir.

Buna rağmen Fransa, Kenya, Güney Afrika gibi daha birçok ülkede poşet kullanımı yasaktır.)

3 numara –> PVC (Atık su boruları, kimliklerin üzerinde, elektrik kablolarının dışında vb. yerlerde kullanılır. Çevreye ve insan sağlığına son derece zararlıdır.

Avrupa’nın birçok ülkesinde kullanılması yasaklanmış olan sert plastik maddedir.)

4 numara –> LDPE (Su, meyve suları, kuru ve kati gıdalar, süt ve süt ürünleri et ve balık ürünleri ambalajında kullanılır. İnsan sağlığına ve doğaya daha az zarar verdiği için tercih edilir.)

5 numara –> PP (Orta sertliğe ve parlaklığa sahip plastiklerdir. Margarin tüpleri, ketçap şişeleri, çubuk, başlıklar, yoğurt kapları ve bazı kaplar ve kapaklar polipropilen plastiklerden yapılmaktadır.

Paketlemede kullanılan plastiklerin en düşük yoğunluklu olanıdır, insan sağlığına zararı fazla değildir.)

6 numara –> PS (Hızlı yanar, kuvvetli gaz kokusu yayar, önemli miktarda kurum üretir. Asetonlu ortamda hızla kabarır. Koruyucu paketleme, yumurta kartonları, tepsileri, fast-food paketleme kapları, su bardağı, kapaklar bu plastiklerden yapılır. İnsan sağlığına 3 ve 7 numaradan sonra en zararlı plastiktir.)

7 numara –> Diğer (Yukarıdaki sınıflamaya girmeyen diğer plastik türlerinin genel sınıflamasıdır.) Üzerinde herhangi bir numara olmayan plastik şişelerin hepsi 7 numara olarak kabul edilir.

Bunların üretiminde akrilik, polikarbonat veya daha farklı malzemeler kullanılmış olabilir. Yine bu kaplar tek bir madde yerine birden fazla maddenin karışımıyla üretilmiş de olabilirler.

Deney hayvanlarında gerçekleştirilen çalışmalar BPA’nın üreme sistemi üzerinde olumsuz etkileri olduğunu göstermiştir. En zararlı plastiklerdendir.

Suya BPA geçişine neden olabileceği tespit edilen polycarbonate hammaddesi 7 ile numarandırılan şişelerde bulunur. Maalesef günlük hayatta en fazla kullandığımız su damacanalarında genelinde 7 işaretini görürüz.

Yine küçük plastik şişelerde su aldığınızda bunların tek kullanımlık olduğunu hatırlamamız ve şişe boşaldığında farklı bir sıvıyı depolamak için kullanmamamız gerekir.

Plastiklerin kanserojen etkilerinden, yukarıda sayılan ve sayılamayan olası birçok ciddi sağlıksal tehditlerinden korunmanın başında mümkün olduğunca plastik kapların kullanımından kaçınmak gelir.

Ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda altındaki üçgenin içinde 4 ve 2 rakamları olan plastikleri kullanalım. Çok gerekliyse 5 ve 1 baskılı olanları kullanalım.

Ama 3 6 ve 7 baskılılardan mümkün olduğu kadar uzak duralım. Çin, Fransa, Uganda, Avustralya, Kenya, ABD gibi birçok ülkede de birçok plastik ürünün kullanımı yasaklanmıştır.

"kansrojen plastikler, PLASTİĞİN ZARARLARI" anlatıldı...